แนวทางการจัดการสิ่งแวดล้อมชุมชนโดยใช้หลักนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการจัดการสิ่งแวดล้อมภายในชุมชน ตามหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม ประเมินผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุนและผลกระทบสิ่งแวดล้อมโดยพิจารณาจากปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่าที่ลดลง และเสนอแนวทางการจัดการสิ่งแวดล้อมภายในชุมชน ตามหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลจากชุมชน 4 พื้นที่ ใน 4 ภาคของประเทศไทย ได้แก่ ชุมชนบ้านนาเวียง จังหวัดลำปาง ชุมชนคลองมหาสวัสดิ์ จังหวัดนครปฐม ชุมชนเสม็ด จังหวัดสุราษฎร์ธานีและชุมชนโคกไม้งาม จังหวัดขอนแก่น เพื่อศึกษาการด าเนินการกิจกรรมต่างๆ และการจัดการสิ่งแวดล้อมในชุมชนโดยการสัมภาษณ์ผู้นำกลุ่มกิจกรรมต่างๆและผู้นำชุมชน และทำการสังเกตการณ์ การดำเนินการทำการวิเคราะห์การดำเนินการและการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชนโดยใช้การมีส่วนร่วมของคนในชุมชนตามหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม ประเมินผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุนและปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่าของการดำเนินการและการจัดการสิ่งแวดล้อมของชุมชนก่อนและหลังการประยุกต์หลักการนิเวศวิทยา สังเคราะห์แนวทางการจัดการสิ่งแวดล้อมชุมชนตามหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม เพื่อจัดทำคู่มือการจัดการสิ่งแวดล้อมชุมชนตามหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม

ผลการศึกษา พบว่า ปัจจัยภายในที่มีผลต่อการจัดการสิ่งแวดล้อมชุมขนตามหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรมที่สำคัญที่สุด คือ วิสัยทัศน์และมุมมองการพัฒนาของผู้น าชุมชน รองลงมา คือ ความตระหนักและความร่วมมือของประชาชนในชุมชน สำหรับปัจจัยภายนอก คือ การสนับสนุนและความช่วยเหลือจากหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ผลการประเมินผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุนทั้ง 4 พื้นที่ มีค่าตั้งแต่ 1-25 ขึ้นอยู่กับกิจกรรมและขั้นตอนการดำเนินงานของแต่ละชุมชน ปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ของแต่ละพื้นที่ ลดลงจากการจัดการสิ่งแวดล้อมชุมชนตามหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม มีค่าตั้งแต่ 100-2,200 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า ซึ่งจะขึ้นกับปัจจัยต่างๆ ที่ใช้ในกิจกรรมและขั้นตอนการดำเนินงานของแต่ละชุมชน สำหรับแนวทางการจัดการสิ่งแวดล้อมภายในชุมขนตามหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม ได้แก่ การวิเคราะห์ทรัพยากรในชุมขน การพัฒนาศักยภาพบุคลากรภายในชุมชนให้เหมาะสม การส่งเสริมการเชื่อมโยงเครือข่ายการจัดการสิ่งแวดล้อมในชุมชน การพัฒนาขั้นตอนการจัดการสิ่งแวดล้อมในชุมชนตามหลักการนิเวศวิทยาอุตสาหกรรม